K smjerći Wórše Lanzyneje
(* 11.9.1928 – † 20.12.2020)
Serbski muzej žaruje wo nestorku serbskeho tworjaceho wuměłstwa Wóršu Lanzynu, kotraž zemrě 92lětna krótko do hód 2020.
Kreatiwnosć a tworićelske dźěło woznamjenitej za wuměłču tajke něšto kaž domizna, zwučeny teren, na kotrymž čuješe so wěsta, trjebana a wužadana.
Wórša Lanzyna čerpaše z bohatstwa słowjanskeje a serbskeje ludoweje kultury a ornamentiki. Wuchadźejo z toho wuwi cyle swójski barbypołny, zmysłojty a bujno-žiwy wuměłski rukopis. Za wšěm jeje wuměłskim skutkowanjom steješe radosć tworjenja a wjeselo nad fabulěrowanjom ju wobdawaceho žiwjenja. Žanry nałožowaneho wuměłstwa, w kotrychž je so Wórša Lanzyna pohibowała, so mjez sobu wudospołnjeja: ilustratiwnje powědajo formowaše figuralnoreliefowu keramiku, plakaty a knižne wuhotowanje wotbłyšćuja zajimawe rozrisanja z pomocu kaligrafije. W brilantnym wobknježenju wuměłskeho pisma ležeše drje wosebita sylnosć wuměłče, čehož wuraz su mnoho wuznamjenjenjow a připóznaćow na narodnej a mjezynarodnej runinje. Njeličomnym knižnym produkcijam spožči wobličo, kotrež wotbłyšćowaše princip jeje tworićelskeho stila – zasadźowaše najwšelakoriše warianty pisma jako sposrědkowacy srědk, wědźo, zo zamóža typy runja wobrazam naladu, napjatosć abo harmoniju wuwołać.
Jako najkompleksniše wužadanje začuwaše Wórša Lanzyna nimo cyłografiskeho wupyšenja festiwalow serbskeje kultury, wuhotowanje serbskich folklornych hosćencow, zjaw, kiž ležeše wot kónca 1960tych lět sem w trenće časa. Tak nastachu pod jeje nawodom, charakteristiske hosćency kaž “Wódny muž” w Malešecach, “Hospoda” w Załomju, “Słónco” w Choćebuzu a klubowy hosćenc SLA “Wjelbik” w Budyšinje.
Zhromadnje ze swojim mandźelskim Steffenom Langu (1931–2006) zwjazowaše jeju najebać wobchowanja swójskeho wuměłskeho rukopisa a indiwidualneho charaktera jeju wuměłskeho wuwića, so wudospołnjace, płódne zhromadne tworićelske dźěło za Łužicu.
(fotografija: Jürgen Maćij, 1988)
