Wosebite wustajeńcy
W Serbskim muzeju su rumnosće za wosebite wustajeńcy z cyłkownej płoninu 220 m². Wosebite wustajeńcy wudospołnjeja a pohłubšeja poskitki stajneje wustajeńcy. Zwjetša zaběraja so ze serbskej tematiku a regionalnymi charakteristikami abo z narodnymi mjeńšinami. Při tym su tradicionelne namrěte pokłady słowjanskich ludow wosebje zajimawe.
Wuměłske wustajeńcy wudospołnjeja programatiske wusměrjenje a wotewrjeja nowy wid na wěste temy.
20.9.2020 – 9.5.2021
Barby daliny.
Moler Ante Trstenjak a Łužiscy Serbja
W tworjenju słowjenskeho wuměłca Ante Trstenjaka (1894–1970) hraje Łužica bytostnu rólu. Fascinowany wo mnohostronskosći narodneje drasty serbskich žonow a holcow pućowaše po Hornjej a Delnjej Łužicy za studije, kotrež spožčichu hač do 1960tych lět jeho wuměłskemu tworjenju charakteristiski raz.
Hižo w času jeho prěnjeho přebywanja we Łužicy 1928 nasta 30 mólbow kaž tež tójšto skicow a naćiskow. Nimo motiwow z narodnej drastu jewja so krajiny kaž tež měšćanske a wjesne napohlady.
Praha běše dołho domizna wuměłca: Studowaše na Praskej Akademiji za tworjace wuměłstwo (1920–1923) a skutkowaše tu hač do swojeho přesydlenja do słowjenskeho Maribora w lěće 1950. W času jeho studijnych lět nasta přeće, Łužicu a serbsku narodnu drastu zapopadnyć. Wuchadźišćo za to bě 1922 w Praze wustajeny Łužiski cyklus čěskeho molerja Ludvíka Kuby.
Zarjadowanja
We wustajeńcy Barby daliny pokazuje so Ante Trstenjakowe Łužiske dźěło w swojej cyłej časowej hłubokosći a prezentuje so porno wuzwolenym twórbam Ludvíka Kuby. Nimo toho předstajeja so dalše, dotal mało znate twórby wuměłca z 1920tych a 1930tych lět. Předewšem w Francoskej nastate dźěła swědča wo jeho mišterstwje jako akwarelist.
W lěće 1961 nasta wobšěrny cyklus monotypijow pod titulom Lužičanke (Serbowki). Wone tworja dalše ćežišćo wustajeńcy. Wuměłsce liča wone k Trstenjakowym najlěpšim twórbam na polu ćišćaneje grafiki. Serbowki w swojich narodnych drastach su Ante Trstenjaka potajkim přez wjacore lětdźesatki inspirowali.
Wustajeńca a ju přewodźacy katalog Serbskeho muzeja w Budyšinje nastaštej we wuskim zhromadnym dźěle z Wuměłskej galeriju Maribor (Umetnostna galerija Maribor) a Narodnym muzejom w Praze (Národní muzeum, Praha) kaž tež z dalšimi partnerami w tu- a wukraju. Katalog k wustajeńcy je hakle druha wobšěrniša monografija wo wuměłcu.
Lětny wuhlad 2020
WOSEBITE WUSTAJEŃCY
22.09.2019 – 01.03.2020 „SORBIAN STREET STYLE ”
21.03.2020 – 23.08.2020 „Jutry w Serbach”
20.09.2020 – 09.05.2021 „Barby daliny. Moler Ante Trstenjak a Łužiscy Serbja”
Stajna wustajeńca
Stajna wustajeńca w Serbskim muzeju z cyłkownej płoninu 830m² informuje wot zažnych stawiznow hač do přitomnosće. Tematisce samostatnje předstaja so wotdźěl tworjaceho wuměłstwa.
Přizemjo
Započatk wustajenskeho přewoda
Prěnja wustajenska rumnosć w foyeru pokazuje na historiske a rěčne zarjadowanje dźensnišich Serbow a jich předchadnikow. Z pomocu wuzwolenych eksponatow, kotrež steja stajnje za jedyn wotdźěl muzeja, dóstanu wopytowarjo prěni přehlad wo centralnych wobłukach serbskeje identity.
W slědowacym rumje předstajeja so čas zasydlenja Słowjanow, wysoki srjedźowěk a čas reformacije we Łužicy. Přichodny wustajenski rum zaběra so z typiskimi wobłukami regionalneho hospodarstwa, na přikład z lěsnym pčołarstwom a rybarstwom resp. hatarstwom, kotrež tworjachu wot srjedźowěka wuznamnu hospodarsku hałužku.
Serbski wobswět
Hnydom po tym zastupiće do rumnostnje a tematisce swójskeho wobłuka ze štyrjomi rumami: domjacy wobswět, wašnje twarjenja a sydlenja kaž tež tradicije a nałožki w běhu lěta a žiwjenja. K tomu słuša tohorunja serbska ludowa hudźba. Historiske filmowe sekwency a hudźbne přikłady přehladku wožiwjeja.
Wosebity zajim budźa wšědne a swjedźenske drasty Serbow Horneje a Delnjeje Łužicy w swojich mnohich wariantach kaž tež drohotne wušiwanki. Pokazka je jenož mały dźěl najwjetšeje zběrki serbskeje narodneje drasty.
1. etaža
Swjedźenska žurla
W swjedźenskej žurli je literarna wustajeńca zarjadowana. Najwjetši rum muzeja ma dwaj poschodaj, dokelž słužeše něhdy jako jednanski rum Budyskeho hamtskeho sudnistwa. Wupyšeny je z mólbami serbskich wědomostnikow a spisowaćelow. Na wulkim triptychonje pod emporu předstaja słowjenski moler Antje Trstenjak najwažnišich narodnych prócowarjow serbskeho kulturneho žiwjenja. We witrinach pod emporu wustajeja so stare ćišće a pomniki pismowstwa.
Nalěwo a naprawo wobrubja witriny z twórbami wažnych zastupjerjow literarneje moderny žurlu. Na galeriji přeprošuje biblioteka k pozastaću a přelistowanju wšelakorych knihow.
W žurli přewjedu so wosebite zarjadowanja, koncerty a wotewrjenja wustajeńcow.
Narodne hibanje
Za swjedźenskej žurlu dóńdźeće do wobłuka nowšeho časa, wosebje narodneho hibanja. Tu pokaza so na narodne wozrodźenje, na literarnu a wědomostnu zaběru ze Serbami kaž tež na dalše rozsudne wuměnjenja stawizniskeho wuwića. Wosrjedź ruma steji tak mjenowana Smolerjowa stwa jako pokazka na wusahowacu wosobinu serbskeho narodneho wozrodźenja. Wosebita tafla je serbskim wupućowarjam do zamórskich krajow wěnowana.
Ze swjedźenskeje žurle přińdźeće tež do wuchodneho křidła z rumnosćemi za wosebite wustajeńcy.
2. etaža
Dźěćacy muzej a moderne stawizny
Dźěćacy muzej z wustajeńcu „Dźěćatstwo něhdy“ je zaměstnjeny w zapadnym křidle domu. Tutón muzejopedagogiski kabinet je dźěl stajneje wustajeńcy, hodźi pak so tež za šulerske projekty wužiwać.
Za emporu na žurli přizamknjetej so wotdźělej tworjace wuměłstwo a stawizny 19. a 20 lětstotka. Pod hesłom “Serbja w Němskej” pokazuje so bój Serbow wo narodnu runoprawosć wot załoženja Němskeho kejžorskeho mócnarstwa w lěće 1871 hač do přitomnosće.
Tworjace wuměłstwo
Pódla stawizniskeho wotdźěla přizamknje so wobłuk “Tworjace wuměłstwo”. Tuta galerija serbskeho wuměłstwa pokazuje twórby serbskich wuměłcow runje tak kaž wuměłcow, kiž so ze serbskej tematiku zaběraja.
Serbski muzej wobsedźi najwjetšu zběrku serbskeho tworjaceho wuměłstwa. Nimo mólbow a grafikow hromadźa so tež wuměłske fotografije a nałožowane wuměłstwo, kaž plakaty a keramika. Zběrka wobsahuje zawostajenstwo wažnych serbskich wuměłcow kaž Měrćina Nowaka-Njechorńskeho a Ota Gartena.